فیلتر آب تقطیر شده، آلودگی ها و روغن های اضافی موجود در سیستم، می تواند باعث فرسایش اجزاء متحرک و درزگیرهای قطعات پنوماتیکی شود. این مواد بدلیل نشتی می توانند از سیستم خارج شوند و اگر از فیلتر استفاده نشود بعنوان مثال در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی میتوانند باعث آلودگی محصولات شده و آنها را غیر قابل استفاده نمایند.
انتخاب صحیح فیلتر پنوماتیک نقش بسیار مهمی را در تعیین کیفیت و تعیین عملکرد کاری سیستم که توسط هوای فشرده تغذیه می شود، بازی می کند. یکی از خصوصیات فیلترهای پنوماتیک اندازه منافذ آن میباشد. اندازه منافذ یک فیلتر نشانگر کوچکترین اندازه ذراتی است که می توانند فیلتر شوند. نکته دیگر اینکه سطح آب تقطیر شده جمع آوری شده در فیلتر، قبل از آنکه به علامت ماکزیمم برسد، باید تخلیه شود، در غیر اینصورت آب تقطیر شده دوباره وارد مسیر هوا می شود.
واحد مراقبت پنوماتیک یکی از تجهیزات مهم در این صنعت است که هدف از ساخت آن، فراهم نمودن هوای خالص و فشرده برای سیستم پنوماتیک می باشد. این واحد یکی از اجزای اصلی پنوماتیک است و محل قرارگیری آن در میانه خط تغذیه هوای فشرده می باشد.
دستگاه های صنعتی که دارای واحد مراقبت پنوماتیک هستند، عمر زیادی دارند و کمتر دچار اشکال می شوند. در سیستم های اتوماتیک صنعتی، تجهیزات پنوماتیکی نقش مهمی ایفا می کنند. با کمی دقت در این دستگاه های می توانید انواع سیلندرهای پنوماتیک را مشاهده نمایید که برای راه اندازی بسیاری از آن ها، بهترین منبع انرژی هوای فشرده است. البته خلوص این هوای فشرده باید به اندازه ای باشد که درون آن اثری از قطرات آب و ذرات معلق دیده نشود تا راندمان دستگاه ها به حداکثر خود برسد. به همین دلیل از واحد مراقبت پنوماتیک استفاده می گردد.
واحد مراقبت پنوماتیک (Pneumatic Control Unit) یا واحد مراقبت هوا، به عنوان یک بخش مهم در سیستمهای پنوماتیک عمل میکند و وظایف متعددی دارد. این واحد معمولاً شامل فیلتر، رگولاتور و روغنکاریکننده است و به منظور تضمین عملکرد بهینه و محافظت از تجهیزات پنوماتیک طراحی شده است. وظایف اصلی واحد مراقبت پنوماتیک به شرح زیر است:
1. فیلتر کردن هوا:
- فیلترها وظیفه تصفیه و حذف ذرات معلق، روغن و رطوبت از هوای فشرده را دارند. این امر به جلوگیری از آسیب دیدن تجهیزات پنوماتیک و تضمین عملکرد صحیح آنها کمک میکند.
2. تنظیم فشار:
- رگولاتور فشار هوا، فشار ورودی را به سطح مورد نیاز برای عملکرد تجهیزات تنظیم میکند. این کار کمک میکند تا فشار هوا در حد مناسب برای عملکرد بهینه سیستم حفظ شود.
3. روغنکاری:
- واحد روغنکاریکننده، به تجهیزات پنوماتیک روغن میزند تا موجب کاهش سایش و افزایش عمر مفید آنها شود. این روغنکاری میتواند به صورت دستی یا اتوماتیک انجام شود.
4. کاهش رطوبت:
- تجهیزات پنوماتیک حساس به رطوبت هستند. واحد مراقبت معمولاً به گونهای طراحی شده است که رطوبت موجود در هوا را کاهش دهد تا از ایجاد خوردگی و آسیب به قطعات جلوگیری کند.
5. پیشگیری از نشت:
- با کنترل صحیح فشار و فیلتر کردن هوا، واحد مراقبت میتواند از نشتیها جلوگیری کند که این امر به کاهش هدررفت انرژی و هزینهها کمک میکند.
6. سریسازی جریان:
- برخی از واحدهای مراقبت پنوماتیک بهصورت چندگانه طراحی میشوند که امکان توزیع هوای فشرده به چندین دستگاه یا بخشها را فراهم میآورد.
7. نشانگر وضعیت:
- بسیاری از واحدهای مراقبت پنوماتیک دارای نشانگرهایی هستند که نشاندهنده فشار و وضعیت روغن موفقیتآمیز (یا نیاز به تعویض) میباشند.
- استفاده از واحد مراقبت مناسب میتواند به افزایش کارایی و کاهش هزینههای نگهداری سیستمهای پنوماتیک کمک کند.
- انتخاب واحد مراقبت پنوماتیک باید بر اساس نیازهای خاص سیستم و تجهیزات مربوطه انجام شود.
اگر در سیستم مقدار زیادی آب تقطیر شده جمع آوری می شود، بهتر است بجای تخلیه دستی از تخلیه اتوماتیک استفاده شود. ولی با این وجود دلیل جمع شدن بیش از حد آب تقطیر شده باید احراز شود. مثلا طریقه نصب نامناسب لوله ها ممکن است باعث جمع شدن بیش از حد آب تقطیر شده شود. در تخلیه اتوماتیک، یک جسم شناور تعیین کننده سطح آب تقطیر شده در کاسه میباشد و هنگامیکه آب تقطیر شده به حد تعیین شده رسید ، پیستون کنترل نشیمنگاه شیر را باز کرده و آب تقطیر شده توسط لوله تخلیه ، تحت فشار تخلیه می شود . اگر جسم شناور به سطح مینیمم آب تقطیر شده برسد ، نشیمنگاه شیر بسته شده و عملیات تخلیه متوقف می گردد. البته کاسه فیلتر به صورت دستی نیز می تواند تخلیه شود. هوای فشرده از داخل فیلتر از چپ به راست حرکت کرده و به تیغه موج گیر برخورد می کند .
تأثیر صفحه موج گیر این است که باعث چرخش هوا شده و گرد و غبار سنگین تر و همچنین قطرات آب توسط نیروی گریز از مرکز خلاف جهت دیواره داخلی کاسه فیلتر ، بدور خود می چرخند و سپس به دیواره برخورد کرده و در کاسه فیلتر جمع میشود. هوایی که بدینصورت تمیز شده است، از داخل عناصر فیلتری دیگر نیز عبور داده میشود تا ذرات کوچکتر را پالایش نماید. عناصر فیلتری از مواد پر منفذه تشکیل شده اند. درجه جدا سازی به اندازه منافذ عناصر فیلتری مورد استفاده شده بستگی دارد. اندازه معمولی منافذ بین ۵ تا ۴۰ میکرون می باشد.
مهمترین خصوصیات فیلترهای پنوماتیک درجه جدا سازی و یا راندمان آنها می باشد که نشان دهنده درصد ذراتی است که یک اندازه بخصوص میتواند آن را جدا سازی نماید. راندمان می تواند برای یک اندازه خاص بیان شود ، مثلا راندمان ٪ ۹۹٫۹۹ برای فیلتر ۵ میکرون با میکرو فیلتر ٪ ۹۹٫۹۹۹ میتوان ذرات بزرگتر از mر 0. 01 را فیلتر نمود. عمل تصفیه یک فیلتر پنوماتیک حتی بعد از کارکرد طولانی و با آلودگی زیاد حفظ میشود ولی در این شرایط افت فشار بصورت نامطلوب افزایش یافته و فیلتر به یک هدر دهنده انرژی تبدیل می شود. به منظور تشخیص به موقع زمان تعویض فیلتر ، بازرسی بصری و یا اندازه گیری اختلاف فشار در هنگام عبور هوا از فیلتر باید صورت گیرد.